dosya : bayraklar

     daha okula bile gitmeden evvel elime geçen atlası hatırlıyorum. coğrafya'nın yer şekillerinden ziyade, bayraksal ya da ülkesel kısımlarına daha ilgiliyim. bir coğrafya sever değil de, ülke sever gibi bir şeyim galiba. bu denklemde özellikle bayraklar çok ilgimi çekmiştir. bir ülke bayrağı görürsem çok büyük ihtimalle nereye ait olduğunu bilirim. bu biraz hobisel bir şey olarak kaldı hep. keşke hayatımda işime yarayacak bir genel kültür bilgisinden fazlası da olsaydı diye iç geçiriyorum bazen. 

    the big bang theory'de, sheldon cooper karakteri'nin bayraklara olan özel ilgisi hoşuma gitmişti. tabi o daha kapsamlı bakıyordu bayrak işine, ben daha ülke bayrakları eksenindeyim. bir ülkenin bayrağı olması fikri çok hoş bence. simgesel bir bütünlük oluşturuyor. bizim ülkemizin yok ama çoğu ülkenin aslında bir de arması da olur. böyle simgeler, ülkeyi oluşturan halkı da temsil ediyor gibime geliyor. aynı bayrağın, aynı sembollerin altında birleşme fikri, insanlığı ileriye taşıyan bir şey bence. bunu elbette çeşitli güç gösterilerinden ziyade, mutlak ilerleme için kullanmak gerekirdi. 

    1219'da, danimarka kralı valdemar’ın ordusu estonya’da zorlu bir savaş veriyordu. yenilmek üzereydiler ki gökyüzünden kırmızı zemin üzerine beyaz haçlı bir bayrak düştü. askerler bunu bir ilahi işaret olarak görüp moral buldular ve savaşı kazandılar. böylece dünyanın en eski bayraklarından biri doğmuş oldu: dannebrog. yani danimarka'nın günümüzdeki bayrağı..

    bir ülkenin bayrağı neden kare ya da dikdörtgen olmaz? nepal’in bayrağı bu kurala meydan okur. çift üçgen şeklindeki bu bayrak, bir yanda güneşin, diğer yanda ayın sembollerini taşır. bu, nepal’in sonsuza kadar var olacağını simgeler. çünkü güneş ve ay batmaz, öyle değil mi? bunu küçükken hep sorgulamışımdır. gerçekten de adamların bayrağı bir dikdörtgen zeminde değil de, flama tipinde kullandığını görünce şaşırmıştım. 

    isviçre’nin beyaz haçlı kırmızı bayrağı, orta çağ savaşlarından kalmadır. efsaneye göre, 14. yüzyılda isviçreli askerler, savaşta birbirlerini tanımak için kıyafetlerine beyaz bir haç işlediler. zamanla bu sembol, isviçre’nin tarafsızlığını ve birliğini simgeleyen bir bayrağa dönüştü. mesela bu bayrak da, aslında kare şeklindedir. 

    aztekler, yeni bir yurt ararken tanrılarından bir işaret bekliyorlardı: bir kaktüsün üstünde yılan yiyen bir kartal. yıllarca aradılar, sonunda texcoco gölünün ortasında bu görüntüyü gördüler. oraya tenochtitlan’ı, yani bugünkü meksiko city’yi kurdular. işte bu yüzden meksika bayrağının ortasında bu efsanevi sahne yer alır.

    kanada uzun süre birleşik krallık ve fransa etkisinde kaldı. bayrağı değiştirme kararı aldıklarında, ülkenin ortak sembolünü aradılar. kırmızı akçaağaç yaprağı, hem doğanın bir parçasıydı hem de kanada kimliğini temsil ediyordu. 1965’te bugünkü ikonik bayrak kabul edildi.

    güney kore bayrağı sadece renklerden ibaret değil. ortadaki kırmızı-mavi yin-yang sembolü, evrendeki zıtlıkların uyumunu gösterir. etrafındaki dört siyah trigram, hava, su, ateş ve toprağı temsil eder. her şeyin dengede olduğu bir dünya görüşünün simgesi!

    birleşik krallık bayrağı, aslında üç bayrağın birleşiminden oluşur: ingiltere’nin kırmızı haçı, iskoçya’nın beyaz x’i ve irlanda’nın kırmızı x’i. bu tasarım, ülkelerin birliğini gösterir. ancak zamanla, özellikle iskoçya’da, kendi bayraklarını daha fazla kullanma isteği arttı.

    dünyada tüfek içeren tek ulusal bayrak mozambik’e aittir. 1975’te bağımsızlıklarını kazandıklarında, özgürlük mücadelesini simgeleyen bir ak-47 ve kitap içeren bayrağı benimsediler. bu, hem savaşın hem de eğitimin gücünü vurguluyor.

    lübnan bayrağının ortasında yer alan yeşil sedir ağacı, yalnızca doğayı değil, aynı zamanda dayanıklılığı ve barışı temsil eder. bu ağaç, binlerce yıldır lübnan’ın dağlarında dimdik durmuştur. ülke ne kadar zorlu zamanlar geçirirse geçirsin, sedir ağacı her zaman ayakta kalmıştır.

    filipinler bayrağı, eşsiz bir özelliğe sahip. barış zamanında mavi şerit üstte, kırmızı altta olur. ancak savaş ilan edildiğinde, bayrak ters çevrilir; kırmızı üstte, mavi altta olur. böylece bayrağa bakarak ülkenin barışta mı yoksa savaşta mı olduğunu anlayabilirsiniz.

    ukrayna bayrağına baktığınızda, yukarıda mavi, aşağıda sarı renk görürsünüz. bu, geniş mavi gökyüzü altında uzanan altın buğday tarlalarını temsil eder. halkın yaşam kaynağı olan buğday, ülkenin bağımsızlığının da sembolü haline gelmiştir.

    hindistan bayrağının ortasında yer alan 24 telli mavi çark, “aşoka çakrası”dır. bu çark, adaletin, ahlakın ve hareketin sembolüdür. gandhi, bağımsızlık mücadelesinde kendi tezgahında iplik eğirirken, halkına kendi kendine yetmeleri gerektiğini anlatıyordu. bu yüzden çark, bağımsız hindistan’ın ruhu oldu.

    arjantin bayrağındaki “mayıs güneşi”, 1810 mayıs devrimi sırasında bağımsızlık hareketine ilham veren bir semboldü. halk, güneşli bir günün özgürlüğü müjdelediğine inanıyordu. bugün bile, arjantin bayrağındaki güneş, bağımsızlığın ve özgürlüğün yüzüdür.

    sanırım bildiğim garip gurup bayrak hikayeleri bunlardı. aslında bir kaynakça'ya ihtiyaç da duyduğum bir yazı oldu ama burası biraz fazla kişisel bir mekan. o yüzden kimin umrunda? bazı bayraklar o kadar güzel tasarlanmış ki, bugünün modernize çalışmaları asla onları değiştiremez bence. hani markalar, minimalist şekilde yenilebiliyorlar ya logolarını. işte bazı ülke bayrakları onu sanki yıllar evvel yapmış gibi. ispanya'nın bayrağı'nın ortasındaki arma olmasa onu da dahil edeceğim şekilde, bu avrupa'nın baba ülkelerinin bayrakları bence tam bir simge misali. fransa, italya, almanya, hollanda, belçika... aslında aralarında renkler ve yerleşim düzeni dışında bir farklılık yok ama bu bayraklar resmen ülkeleri kendi içlerinde ayırmış durumda. renklerle simgelenmiş haldeler, özel bir şeye ihtiyaç bile duymuyorlar. bayrak işi çok kaliteli bir iştir. bizim bayrağın da anlamı ve önemi var tabi ki, ancak toplu bir görüntüde dikkat çeken bir bayrak oluyor. bayrak dediğin şekliyle değil, renkleriyle öne çıkmalı diye düşünür dururum...

    bu da aklımdaki başka bir meseleydi işte...